Verschenen in Tijdschrift InZicht, november 2020

Plotseling gebeurde er niets – Herman Brusselmans

Tot nu toe heeft het weten altijd gewerkt voor je. Althans, dat dacht je. Je wist enigszins hoe de wereld in elkaar stak en kon je aardig in die wereld bewegen. Maar die rupsband is langzaamaan vastgelopen. En dan weet je het opeens niet meer. Je weet niet meer wat je moet doen en je weet zelfs niet meer wie je bent. Het begon met het niet meer zo zeker zijn van je overtuigingen en meningen. Je kreeg steeds minder houvast eraan. Ook je zelfbeeld hield steeds minder stand. Ondertussen begon er iets anders door te schijnen. Iets wat buiten tijd en taal ligt. Iets waar het denken absoluut niet aan wil.

Maar of je nu wilt of niet, je bent definitief aan het einde gekomen van het verstandelijke weten. Dat weten wordt doorzien door een dieper, een intuïtief weten. In andere woorden: je weet dat het weten niet meer werkt voor je, of misschien wel nooit echt gewerkt heeft. Crisis! Maar wanneer er ergens een deurtje dichtgaat, gaat er ergens anders een deurtje open. Wanneer het bekende niet meer werkt, dient iets anders zich aan. Een andere manier van leven, een andere manier van kijken. De vraag is alleen of je je daaraan over kunt geven. Want het is natuurlijk beangstigend, verwarrend en verontrustend, om voorbij het denken, voorbij het weten te gaan. Niet meer weten wie je bent is shocking. Niet meer weten wat je moet doen ‘met je leven’, zet heel je wereld op zijn kop. Het brengt onzekerheid. En wanneer onzekerheid een probleem is, is er vanzelfsprekend angst. Maar wanneer onzekerheid of niet-weten geen probleem meer is, is er ook niks meer om bang voor te zijn.

Niet-weten gaat voorbij woorden, ligt buiten kaders. En alhoewel het denken-te-weten ongetwijfeld terug zal komen om alles weer in te kaderen, kan het weten-niet-te-weten steeds dieper doordringen. Dat gebeurt vanzelf. Niet-weten is niet iets wat je moet zien te vinden; je kunt je er alleen door laten vinden. Wanneer het jou dan eindelijk gevonden heeft, hoef je het alleen over je heen te laten komen. En dan gebeurt er helemaal niets. ©Ludo de Jongh