Verschenen in Bres Magazine, januari 2019

Zij is teruggevonden. Wat? De eeuwigheid. Het is de zee verbonden met de zon – Arthur Rimbaud

Al wat er is, is licht. Al het licht wat we hier op aarde ervaren, komt van de zon. En alles wat je in je leven ervaart, is te ervaren door het licht van gewaarzijn dat altijd aanwezig is.

Ik herinner me dat ik als kind op een goede hete zomeravond aan het einde van de oprit van ons huis stond en naar de laagstaande zon tuurde. De combinatie van de trilling van de warme lucht boven de weg in de verte, de energie van de ondergaande zon en het spel van kleuren aan de hemel zorgde voor een magisch geheel. Het was alsof ik de eeuwigheid gewaar werd in dat moment, alsof het hele universum met alles erin in dat schouwspel besloten lag. Niet dat zulke woorden bij me opkwamen trouwens want die kende ik nog niet. Maar alles was erin aanwezig, dus ook het intense lijden van de mensheid als geheel en het lijden dat mij nog te wachten zou staan in mijn leven. Het was alsof ik het kon zien, voelen, proeven. Als een openbaring die tot mij kwam, sorry dat ik het niet minder zweverig kan beschrijven. Ik heb geen idee wat er zo bijzonder was aan die ene avond, want ik heb vaker naar de zon getuurd, maar op de één of andere manier is die specifieke beleving me altijd bijgebleven.

Ik ben nog steeds gefascineerd door de zon, door licht. Geweldige uitvinding is dat geweest. De zon of het licht is ook een geweldige metafoor voor de essentie van het leven, de levenskracht. De zon is wat licht geeft, wat leven geeft. Zonder zon geen leven op aarde, zonder levenskracht geen menselijk of enig ander bestaan. Je kunt je afvragen waar de zon vandaan komt, wat licht eigenlijk is, of wat de levenskracht is. Maar dat blijft een raadsel. Het enige wat we er met zekerheid over kunnen zeggen, is dat het ís en dat het schijnt. Als je het woord gewaarzijn wilt gebruiken in plaats van levenskracht, dan kun je zeggen dat het Zijn is dat Gewaar is. En hoe ben je gewaar? Door ‘aan’ te staan, zoals de zon altijd aan staat. De zon heeft geen uit-knop, die schijnt altijd.

~ ~ ~

Nooit zou het oog de zon hebben gezien als het niet de vorm van de zon had aangenomen; zo ook kan de ziel de schoonheid niet zien indien ze zelf niet schoon wordt – Plotinus

Wanneer je in het donker een lamp aandoet, kun je meteen weer dingen zien die daarvoor in duisternis gehuld waren. Wat zichtbaar wordt, zijn niet alleen de dingen waar het licht op schijnt maar ook het licht zelf. Bovendien is de potentie om te schijnen, niet weg wanneer de lamp uit is.

Wanneer je ogen opengaan op het moment dat je wakker wordt, neem je meteen de wereld om je heen waar. En de potentie om te zien is ook niet weg wanneer je ogen gesloten zijn. Je kunt nog steeds zien, ook al is het op dat moment in je beleving donker.

De capaciteit om te zien, om te schijnen is er altijd, of er nou een wereld verschijnt of niet. De zon schijnt altijd, of we hem nou zien of niet. En je kunt je bewust zijn van wát je ziet, maar ook van het feit dát je ziet. Gewaarzijn is altijd aanwezig.

Gewaarzijn is als de zon: schijnen is wat hij doet. Gewaarzijn neemt waar door te schijnen, en dat kost geen moeite, vereist geen inspanning. Het licht van gewaarzijn kan zich bewust worden van zijn eigen schijnende natuur. Je aandacht kan op de aandacht zelf komen te liggen.

We zijn alleen standaard naar buiten gericht. We kijken naar de projectie van het licht, die we wereld of werkelijkheid noemen. Maar waardoor wordt die wereld zichtbaar? Het is het licht van gewaarzijn waardoor de wereld ‘verlicht’ wordt, waardoor objecten en situaties – maar ook gedachten en gevoelens – beschenen worden. Alles verschijnt in dat licht en alles ís dat licht.

Zelfs de meest duistere gemoedstoestand die maar ervaarbaar is in het menselijke leven, wordt verlicht door het licht van gewaarzijn. Je kunt niks ervaren zonder dat er licht aanwezig is, zou je kunnen zeggen.

~ ~ ~

Zelfs na al deze tijd, zegt de zon nooit tegen de aarde: ‘je bent me iets schuldig’. Kijk wat er gebeurt met zo’n liefde. Ze verlicht de totale hemel – Hafiz

Gewaarzijn is het licht wat het doek beschijnt waarop de film van je leven wordt afgedraaid. De film bestaat trouwens enkel uit licht. Doek en film zijn één geheel. Gewaarzijn en bestaan zijn niet afgescheiden van elkaar. Wel is het licht de voorwaarde voor wat erin verschijnt. Zonder zon ook geen aarde.

Alhoewel licht de voorwaarde is, schijnt ze onvoorwaardelijk. Zoals de zon er niks voor terug hoeft te hebben, is het licht van gewaarzijn ook altijd gratis en voor niks beschikbaar. En dat gewaarzijn, dat ben jij. Het is de aanwezigheid die jij bent.

De zon is er altijd, jij bent er ook altijd. En zolang je hier op aarde bent, schijnt het licht door jouw fysieke vorm heen. Uitstraling noemen ze dat wel en iedereen heeft dat. Elk mens straalt op zijn of haar eigen manier.

Misschien dat die ervaring die ik aan het begin beschreef daarom zoveel indruk op me maakte en me al die jaren bijgebleven is: de zon liet me zien wat ik ben. Zoals hij de hele aarde verlicht, wordt elke ervaring in mijn leven verlicht door het licht van gewaarzijn. En dat is de essentie van wat ik ben. In andere woorden: mijn ervaringen zijn een reflectie van mij. Dat te weten, dat te ervaren, maakt al je ervaringen in het leven draaglijker.  © Ludo de Jongh